DAİRE SAHİPLERİ DİKKAT! SİGORTASIZ KAPICI BAŞINIZI ÇOK FENA AĞRITABİLİR

Sosyal Güvenlik Kurumunun kayıt dışı istihdamla mücadeledeki en önemli gücü hiç kuşkusuz sigortasız işçi çalıştıran işverenlere uyguladığı idari para cezalarıdır.

Bir sigortalıyı bir yıl boyunca kayıt dışı çalıştıran işverene, işyeri bildirgesinden dolayı (apartmanlar için) 2 asgari ücret, işe giriş bildirgesinden dolayı 2 asgari ücret ve aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı 12 * 2 =24 asgari ücret olmak üzere, günümüz itibariyle toplam,  28 * 1.201,50 = 33.642,00 TL idari para cezası uygulandığı dikkate alındığında, cezanın boyutları eminim ki daha iyi anlaşılacaktır.

İdari para cezalarında zaman aşımı süresinin 10 yıl olduğu ve kayıt dışı çalıştırma fiilinin bir yıldan daha uzun bir süreye sirayet ettiği durumlarda ise maruz kalınacak ceza içinden çıkılmaz bir hale gelebilmekte, bu cezaların üstüne bir de süresi içinde ödenmeyen primler ve bu primlere uygulanan gecikme faizleri ilave edildiğinde, durum çok daha vahim bir hale gelebilmektedir.

Bu cezalara muhatap olan kişilere baktığınızda ya sosyal güvenlik bilinci yerleşmemiş kişiler, ya kayıt dışı sigortalı çalıştırmanın cezasının farkında olmayan kişiler ya da kısa vadede kayıt dışı sigortalı çalıştırmayı kar zanneden kişiler olduğu görülecektir.

Nitekim, sigortasız çalıştırılan kapıcılar nedeniyle kat maliklerine kesilen cezaların en önemli nedeni, apartman yöneticilerinin bu nitelikteki kişilerden olmasıdır.

Özellikle büyük şehirlerde akşamları çöpleri toplamak ve arada bir binayı yıkamak karşılığında,  kapıcıyla 150-200 TL’ye  anlaşılır.

Ya da bu işleri yapması karşılığında, kapıcının apartmanın kapıcı dairesinde bedelsiz oturmasına izin verilir.

Ancak uygulamada, kimi yöneticinin “kapıcıya ücret ödemediğimize göre sigorta yapmaya da gerek yok” düşüncesiyle, kimi yöneticinin “kapıcı zaten sigortalı bir işte çalışıyor apartmanda sigortalı yapmaya gerek yok” düşüncesiyle, kimi yöneticinin de “günde bir saat çalışan adam sigortalı olmaz” düşüncesiyle, kapıcıyı yıllarca sigortasız çalıştırdığına şahit olmuşuzdur.

Halbuki başka bir yerde sigortalı da olsa, günde yarım saat de çalışsa, hatta ücretsiz de çalıştırılsa, kapıcının  sigortalı olması ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da prim ödenmesi gerekiyor.

Aylık 5-10 lira ödemek yerine on binlerce lira ödemek zorunda kalmayın.

Akşamları çöpleri almak ve onbeş günde bir binayı yıkamakla görevli olan kapıcının günlük çalışma süresinin ortalama bir saat olduğu ve Pazar günleri izinli olduğunu düşündüğünüzde, kapıcıyla kısmi süreli iş sözleşmesi yaparak sigortalı olarak bildirmenin maliyetinin, bu kadar ağır olan cezaları riske almaya değmeyecek kadar düşük olduğu görülecektir.

Diyelim ki kapıcıyla Pazar günler hariç, günde bir saat karşılığında ve asgari ücretin saat başına düşen miktarıyla anlaşarak bir sözleşme imzaladınız. Bu durumda,

Sigortalının prim ödeme gün sayısı 30 saat /  7,5 =  4 gün,

Prime esas kazanç tutarı brüt  40,05 * 4 = 160,20 TL olacak,

Ödeyeceğiniz prim tutarı ise damga vergisi de dahil toplam 

160,20 * 37,5/ 100 = 60,08 TL + 22,30 TL = 82,38 TL olacaktır.  Beş puanlık prim indiriminden yararlandığınızda ise bu tutar 74,36 TL’ye düşecektir.

Düşünün ki, 10 daireli bir apartmanda oturuyorsunuz.

Bu durumda kapıcının sigorta priminden dolayı size düşen maliyet  aylık 7,43 TL, 20 dairelik bir apartmanda oturuyorsanız 3,72 TL olacaktır.

Dolayısıyla aylık 3,72 TL tutarındaki bir maliyetin, üç beş yıl kayıt dışı çalıştırılan bir kapıcı nedeniyle on binlerce liralık borcun altına girmeye veya böyle bir riskle yaşamaya değmeyeceği aşikardır.

Kapıcıya beyana dayalı olarak bir yıla kadar hizmet verilebilmektedir.

Uygulamada, kimi apartman yöneticisinin “kapıcıya ücret bordrosu vermiyorum ki, şikayet etse de bir şey çıkmaz” düşüncesinde olduğu da görülmektedir.

Oysa, kapıcıya ücret ödendiğine dair herhangi bir belge verilmese dahi Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrolle görevli memurlarının daire sahiplerinden veya kiracılarından ya da çevre sakinlerinden yapacakları soruşturma sonrasında kapıcının çalıştığı kanaatine varıldığında, kapıcıya bir yıla kadar hizmet kazandırılabilmektedir.

Başka bir anlatımla, kapıcıya herhangi bir belge verilmese  dahi, kapıcının çalıştığı kanaatine varılır ise kat maliklerine  bir yıl boyunca kayıt dışı sigortalı çalıştırma fiili nedeniyle yukarıda anlatılan 33.642,00 TL tutarındaki ceza verilmektedir.

Kapıcı bir yıldan fazla süreyle çalıştırılmışsa, “herhangi bir belge vermediğim için daha fazla ceza gelmez” diye de düşünülmemesi gerekiyor.

Çünkü bir yıldan fazla kayıt dışı çalıştırılmış kapıcının, bir yıla kadar olan hizmetleri Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca  kazandırıldıktan sonra, bir yılı aşan hizmetlerinin hizmet tespit davası açılması halinde mahkemece kazandırılması da mümkündür.

Bu durumda, hem cezalar, hem prim ve gecikme faizleri, hem de mahkeme ve avukat masrafları da devreye girdiğinde olayın boyutu, haliyle daire başına ödenecek tutar da artmaktadır.

Kayıt dışı çalıştırılan kapıcıdan dolayı yöneticinin şahsi bir sorumluluğu yoktur.

Uygulamada kimi daire sahiplerinin evlerini kiraya verdikleri, toplantılara iştirak etmemeleri nedeniyle apartmanda kayıt dışı çalışan bir kapıcıdan haberdar dahi olmadıkları, bu nedenle sorumluluğun  yöneticide olduğu yönünde bir düşüncenin de bulunduğu görülmektedir.

Ancak Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 20. maddesine göre apartmanın ortak giderlerini karşılamak kat maliklerinin yükümlülüğünde olduğundan, apartmanın prim ve idari para cezası borçlarının ödenmesinden de yönetici değil, kat malikleri sorumlu tutulmuştur.

Nitekim Yargıtay 18 H.D.’ nin 30.03.2000 tarih ve 2000/3545 sayılı Kararında, kapıcı, kat malikleri kurulu kararları doğrultusunda sigortasız olarak istihdam edildiği takdirde bundan dolayı gecikme zammı ve idari para cezasından tüm kat maliklerinin müşterek sorumlu tutulmaları gerektiği vurgulanmıştır.

Daha fazla gecikmeden kapıcıyı sigortalı yapın.

Kayıt dışı çalıştırıldığı tespit edilen kapıcılar nedeniyle, yüksek miktarlara ulaşan prim ve idari para cezası borçları, kimi zaman daire sahiplerinin gayrimenkullerine haciz konularak tahsil edilmektedir.

Uygulamada kapıcılardaki kayıt dışılığın tam zamanlı çalışan kapıcılardan ziyade, günde yarım saat veya bir saat çalışan, akşamları çöpleri toplayıp, ayda birkaç defa binayı temizleyen kapıcılarda yaşandığı görülmektedir.

Bu bağlamda, 5510 sayılı Kanun uyarınca hizmet akdine tabi olarak çalışan kapıcıların sigortalı olmalarının zorunlu olduğu, bu hak ve yükümlülüklerden vazgeçilmesinin veya ortadan kaldırılmasının  mümkün olamayacağı da dikkate alındığında,  daire sahiplerinin kısmi zamanlı çalıştırılan kapıcılar nedeniyle onbinlerce lira ceza ödemek istemiyorlarsa,  ayda 5-10 lira ödeyerek bu kişileri bir an evvel sigortalı yapmayı imal etmemeleri ve sigorta yapmamakta ısrar eden apartman yöneticilerini bu konuda uyarmaları gerekiyor.

Eyüp Sabri DEMİRCİ

Sosyal Güvenlik Kurumu İşverenler Daire Başkanlığı


NOT: İNTERNETTEN ALINAN BU BİLGİ İLE İŞLEM YAPDIĞINIZDA CEZALAR ARTMIŞ OLABİLİR